«…ακόμα»: ο Δρόμος προς την Επιτυχία

Υπάρχει μία πολύ σημαντική λέξη που δεν βρίσκεται όμως στο ελληνικό λεξιλόγιο. Ο λόγος για τη λέξη “mindset”, η οποία δεν μεταφράζεται επακριβώς στα ελληνικά, θα λέγαμε όμως ότι είναι πολύ κοντά με την έννοια της νοοτροπίας και του τρόπου σκέψης. Η έννοια αυτή αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια από την καθηγήτρια ψυχολογίας του Stanford, Carol Dweck, η οποία στο βιβλίο της “Mindset: The New Psychology of Success” αποκαλύπτει πως η άποψη που σχηματίζουμε για τον εαυτό μας καθορίζει την εξέλιξη της ζωής μας και επομένως, η αληθινή επιτυχία εξαρτάται από τον τρόπο σκέψης μας και τη νοοτροπία μας.

Τύποι νοοτροπίας

Σύμφωνα με τη θεωρία του mindset, υπάρχουν δύο μορφές νοοτροπίας, τις οποίες αποκτάμε από πολύ νεαρή ηλικία, και αυτές είναι που καθορίζουν σημαντικό μέρος της συμπεριφοράς μας, της σχέσης μας με την επερχόμενη επιτυχία ή αποτυχία σε κάθε τομέα της ζωής μας και, επομένως, και την ψυχική μας ισορροπία. Οι δύο αυτές μορφές είναι η σταθερή νοοτροπία και η νοοτροπία ανάπτυξης.

Η σταθερή νοοτροπία σχετίζεται με την αντίληψη ότι η νοημοσύνη μας είναι έμφυτη, οι ικανότητές μας συγκεκριμένες και σταθερές και συνεπώς δεν υφίστανται αλλαγές. Άνθρωποι με σταθερή νοοτροπία τείνουν να συνδέουν τον βαθμό ευφυίας τους με την αξία τους ως άνθρωποι, με αποτέλεσμα να αποφεύγουν να δοκιμάζουν νέα πράγματα και να απομακρύνονται από τις δυσκολίες, φοβούμενοι την πιθανή αποτυχία.

Από την άλλη, η νοοτροπία της ανάπτυξης πρεσβεύει ότι η νοημοσύνη είναι αναπτυσσόμενη και οι ικανότητες μπορούν να βελτιωθούν με συνεχή προσπάθεια και αφοσίωση. Οι άνθρωποι με νοοτροπία ανάπτυξης πιστεύουν, δηλαδή, ότι οι ικανότητες και η απόδοσή τους μπορούν να αλλάξουν με το πέρασμα του χρόνου, την προσπάθεια και την εμπειρία και βασίζονται, όχι τόσο στο αποτέλεσμα των πράξεων τους, αλλά στη μάθηση και τη δημιουργικότητα. Παράλληλα, δεν φοβούνται την αποτυχία. Αντιθέτως, θεωρούν την αποτυχία στάδιο της επιτυχίας. Την επεξεργάζονται, μαθαίνουν από αυτήν και προσπαθούν να κάνουν τις απαραίτητες διορθώσεις, ώστε στο μέλλον να επέλθει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Ο δρόμος προς την επιτυχία

Παρόλο που υπάρχουν αυτές οι δύο διακριτές κατηγορίες νοοτροπίας, υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που μπορεί να συνδυάζουν και τις δύο αυτές μορφές, και φυσικά υπάρχουν τρόποι που οδηγούν στην υιοθέτηση της νοοτροπίας της ανάπτυξης, με καλύτερα αποτελέσματα όταν ξεκινήσουν να εφαρμόζονται από νεαρή ηλικία.

Αρχικά, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε και να κάνουμε τα παιδιά να κατανοήσουν ότι ο εγκέφαλος μας μπορεί να αλλάξει. Όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με νέες προκλήσεις και καλούμαστε να τις αντιμετωπίσουμε, είναι πιθανό να αναπτυχθούν νέες συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων και έτσι ο εγκέφαλος μας να αναπτύξει νέες δυνατότητες.

Εκτός αυτού, σημαντικός στην πορεία αυτή θεωρείται ο έπαινος, αυτός όμως που σχετίζεται με την προσπάθεια και την επιμονή και όχι με την ευφυία και το ταλέντο. Με αυτόν τον τρόπο κατανοούμε ότι η επιτυχία δεν έρχεται αυτόματα αλλά αξίζει να προσπαθήσουμε και να εξελιχθούμε μέσα από τις δυσκολίες.

Τέλος, και ίσως σημαντικότερο, είναι να εισάγουμε στο λεξιλόγιό μας τη λέξη «ακόμα». Για παράδειγμα, η φράση «δεν το κατάφερα» έχει μεγάλη διαφορά από τη φράση «δεν το κατάφερα ακόμα», καθώς η πρώτη επιδεικνύει περιορισμένη δυναμικότητα, ενώ η δεύτερη επιδεικνύει πίστη στις ικανότητες μας και αισιοδοξία για το μέλλον μας.

Αυτό που προκύπτει από όλα τα παραπάνω είναι ότι ό τρόπος που σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας θα καθορίσει τελικά εάν θα εξελιχθούμε ή θα παραμείνουμε σταθεροί. Αναπτύσσοντας τη νοοτροπία ανάπτυξης μπορούμε να επιφέρουμε μικρές ή μεγάλες αλλαγές στη ζωή μας, που θα μετατρέψουν την επικριτική στάση σε μάθηση και δημιουργικότητα. Και για να επέλθουν αυτές οι αλλαγές αυτό που χρειάζεται μπορεί να είναι τόσο απλό, όπως η προσθήκη μίας μικρής λέξης στο λεξιλόγιό μας.

Βιβλιογραφία

• Dweck, C. S. (2007). Mindset: The New Psychology of Success. New York: Ballantine Books.